Türkiye’nin kaderinin belirleneceği 2023 seçimleri öncesi iktidarın, ocak ayı prestijiyle seçim iktisadına sürat vermesi bekleniyor. Taban fiyat artışının akabinde kamu bankalarına sermaye koymaya hazırlandığı bilinen iktisat idaresinin Kredi Garanti Fonu (KGF) dayanaklı kredi genişlemesi de yolda.
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, yaratılan her kredinin piyasadaki kaydi ve fiziki TL’nin artmasına yol açacağını, TL’nin getirisi düşükken ve iktisat idaresine inanç yokken; bunun sonucunun döviz ve altına talep olacağını söyledi.
“Üretimi artırmadan talebi körüklemenin sonu enflasyondur” diyen Kubilay, “Eğer nakdî genişleme 2020’deki üzere denetim dışı yapılırsa yahut iktisatta inanç 2021’deki kadar kırılırsa döviz kuru asla tutulamaz” ihtarında bulundu. Kubilay’a nazaran iktisat idaresi geçmiş yanılgılarından ders almış olabilir ancak Mart 2023’te seçim anketlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan beklediği sonucu göremezse, kantarın topuzu bir defa daha kaçırılabilir” diye konuştu.
Ekonomist Murat Kubilay
BATIKLA YÜZLEŞME
2023’te KGF’ye karşın özel bankalardan beklenen kredi genişlemesinin gerçekleşmeyeceğini öngören Kubilay, bankaların çeşitli düzenlemelerden dolayı kârlılıklarının da düşeceğini ve batık kredilerle yüzleşme vakitlerinin da yaklaşmış olacağını söyledi.
“2023’te kamu bankalarının bir sefer daha sermayelendirilip faal bir biçimde kullanılmaları ana gündem olur” diyen Kubilay, üç büyük kamu mevduat bankası ve Eximbank’ın kredilerdeki toplam hissesinin yüzde 50’yi aşacağı öngörüsünü aktardı.
2022 halkın zihninde enflasyonla anılacak
– Ekonomist Murat Kubilay, “Halkın 2022 yılına dair unutmayacağı kayıp, Türkiye’nin 2004’te çıktığı enflasyon sarmalına tekrar girmesi olacak. Artırımların zamlar doğuracağı uzun bir süreçteyiz” dedi ve şöyle devam etti: “Enflasyonda resmi oran yüzde 85’e çıkmış, TL’nin bedelinin lakin yapay biçimde korunduğu bir ortamda, gerçek enflasyon hissi yüzde 100’ün üstündeyse, algıları değiştirip enflasyon ataletini yenmek zordur.” Seçmenlerin oy gücünü kullanarak yüksek minimum fiyat artırımı almasını ve EYT’yi gündeme taşımasını ise kıymetli bir kazanım olarak gören Kubilay, “Fakat, bu kazanımların uzun vadede sürdürülebilir olmayan sonuçlarını unutmamak lazım” diye konuştu.
Yoksullukla çaba planı şart
– Muhalefetin seçimleri kazandığı bir senaryoda krizden çıkışın reçetesini veren Murat Kubilay, finansal istikrar sağlanmadan iç ve dış ödemeler istikrarını sürdürmenin çok sıkıntı olacağını belirterek, bu nedenle batık kredilerle ilgilenilmesi ve yabancı yatırımcıların çıkışının durdurulması gerektiğinin altını çizdi.
Kubilay, gerçek dalın çarklarını sürdürmeyi amaçlayan kredi ve kamu harcaması siyasetlerinin koşul olduğunu aksi takdirde iktisatta oluşacak ani bir duruşun işsizliği ve yoksulluğu artırma riski taşıdığını söyledi. “Bunları enflasyonla çabaya ziyan vermeden yürütmek büyük hüner ister” diyen Kubilay, “Haziran 2023’ten itibaren 3 yıllık istikrar, akabinde kalkınma ve bu esnada yoksullukla uğraş planı şart” yorumunu yaptı.
2023 yılına istikamet verecek gelişmeler
1 – KGF’ye karşın gelecek yıl özel bankalar kendilerinden beklenen kredi genişlemesini yapamayacak.
2 – Bankaların kârlılıkları düşecek ve batık kredilerle yüzleşme vakti yaklaşacak.
3 – Seçim sonrası yeni hükümet batık kredilerle ilgilenmeli ve yabancı yatırımcıların çıkışını durdurmalı.
4 – İktisatta ani bir duruşu önlemek için gerçek bölümün çarklarını döndürecek siyasetler gerekiyor.
5 – İktisatta krizden çıkışın reçetesi enflasyonla gayrete ziyan vermeden yürütülmeli.